Πάμε Οινούσσες με ιστιοπλοϊκό;

Κείμενο - Φωτογραφίες - Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Συνδέομαι, συναισθηματικώς, με όλα τα νησιά του Αιγαίου. Με ανθρώπους, κυρίως, αλλά και με εικόνες μαγικές που μόνο αυτή η υγρή λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου μπορεί να εκπέμψει. Με τη Χίο, ας πούμε, με συνδέουν κάποιοι καλοί φίλοι που θα ήθελα να είναι πιο κοντά ώστε να μπορούμε να βλεπόμαστε συχνά. Ο Γιώργος Μισετζής και η γυναίκα του Μαρία Καλαγκιά, κατά κύριο λόγο, αλλά και ο κουμπάρος τους Σωκράτης Γάγκας. Δεν μπορούσα λοιπόν να μην κάνω μια ενδιάμεση στάση, στο πρόσφατο ταξίδι μου προς Λέσβο με το υπέροχο "BLUE STAR I" της "BLUE STAR FERRIES", που μας ταξιδεύει τα τελευταία χρόνια στο Αιγαίο.

Ο Γιώργος, ακούγοντας πως θα μείνω τέσσερις ημέρες στη Χίο, είχε την ιδέα να πάμε ένα διήμερο με το καινούργιο τους απόκτημα στις Οινούσσες. Το καινούργιο απόκτημα δεν είναι φουσκωτό σκάφος. Ιστιοπλοϊκό είναι! Μετά από πολλά χρόνια πλεύσης με φουσκωτά σκάφη ο Γιώργος, η Μαρία και ο Σωκράτης αποφάσισαν να μπουν στον κόσμο της ιστιοπλοίας. Και δεν είναι οι μόνοι. "Δεν υπάρχουν πια λεφτά για καύσιμα ρε Σήφη, κουραστήκαμε να πληρώνουμε!", μου είπε ο Γιώργος, και συμπλήρωσε. "Είχαμε ένα μεγάλο φουσκωτό, με δύο εξωλέμβιες, σκονιζόταν στο πάρκινγκ του Σωκράτη και πληρώναμε φόρο πολυτελείας και τεκμήριο! Δεν μπορούσαμε να πάμε πουθενά, μόνο στη σκέψη ότι θα έπρεπε να καταθέσουμε μια περιουσία στο βενζινάδικο! Περιουσία που δεν διαθέτουμε πια...".

Όσο και αν καταλαβαίνω τον πόνο του φίλου μου, δεν κατάφερα να ακολουθήσω το σκεπτικό και την επιλογή του. Εγώ υπήρξα άλλωστε, ανέκαθεν, και συνεχίζω να είμαι, ωκύαλος. Προτίμησα λοιπόν, όταν το 2006 λόγω των οικονομικών συγκυριών πούλησα το τελευταίο φουσκωτό, να μην αγοράσω άλλο. Δεν λέω, υπέροχο το ταξίδι με τα ιστιοπλοϊκά, δεν κατάφεραν ωστόσο να μπουν στο θαλασσινό dna μου, αν και ταξίδεψα αρκετές φορές μ' αυτά, χωρίς όμως την καπετάνισσα που ζαλίζεται ανυπόφορα στο αργό κούνημά τους http://www.ribandsea.com/travels/1508-o-gyros-tou-kosmou-me-katamaran-istioploiko-arxise-ap-ti-rodo

Έφθασα λοιπόν ξημερώματα Σαββάτου στο λιμάνι της Χίου και μετά από τρεις ώρες επιβιβάστηκα στο ιστιοπλοϊκό του Γιώργου και του Σωκράτη. Είναι η σπάνια περίπτωση δύο φίλων (και κουμπάρων) που έχουν από κοινού ένα σκάφος και δεν τσακώνονται! Πώς να τσακωθούν δύο άνθρωποι με τα ιδιαίτερα, μοναδικά χαρακτηριστικά αυτών των δύο φίλων; Ο Σωκράτης δεν μπορούσε πάντως να έρθει μαζί μας και έτσι στο σκάφος επιβιβάστηκε ο Γιώργος (σκάφος χωρίς καπετάνιο δεν φεύγει), η Μαρία, η οποία εκτός από εκπληκτική φωνή είναι και άριστη καπετάνισσα, και ο εννιάχρνος γιος τους Αλέξανδρος, με ταλέντο τόσο στο τιμόνεμα του ιστιοπλοϊκού όσο και στο ψάρεμα, όπως απεδείχθη την επομένη. Θάλασσα λοιπόν να' ναι κι' όπως να' ναι, είπα μέσα μου, πήρα την κάμερα ανά χείρας και άρχισα να καταγράφω τη θαλασσινή εμπειρία.

Η πλώρη γύρισε πάνω στο νησί των Οινουσσών, αγαπημένος προορισμός του Γιώργου και της Μαρίας. Πόσο πιο μακριά να πας μέσα σε ένα διήμερο με το ιστιοπλοϊκό; Δεν αγοράζει άλλωστε κανείς ένα τέτοιο σκάφος για τον προορισμό, αλλά για το ταξίδι. Αυτή είναι και η κύρια διαφορά που χωρίζει ένα ιστιοπλοϊκό από ένα ταχύπλοο..

Δύο περίπου ώρες χρειάστηκαν να περάσουν μέχρι να καλύψουμε την απόσταση των δέκα ναυτικών μιλίων και να μπούμε στο λιμάνι των Οινουσσών. Δύο ώρες που δεν κατάλαβα πότε πέρασαν. Είναι τόσο ερωτική αυτή η Θάλασσα που, θα ομολογήσω, γίνεται ακόμη πιο ερωτική όταν η σχέση σου μαζί Της δεν διαταράσσεται από τον ήχο κάποιας εξωλέμβιας.

Καλωσόρισμα από τη μπρούτζινη γοργόνα στην είσοδο του λιμανιού, τα μαλλιά της οποίας έχουν γίνει ξανθά από τους ψιθύρους της... κοιλιάς των γλάρων, και δέσιμο των κάβων του ιστιοπλοϊκού από τους φίλους του Γιώργου και της Μαρίας, που είχαν ήδη φθάσει στις Οινούσσες από νωρίς. Το ίδιο απόγευμα, μαζί με τον Γιώργο και τον νεαρό Αλέξανδρο, περπατήσαμε ως το μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που θυμίζει έντονα μονή του Αγ. Όρους. Ο δρόμος μέχρι εκεί είναι ιδιαίτερα γραφικός, περνάει κοντά σε μερικές από τις πιο όμορφες παραλίες του νησιού, με καπετανόσπιτα να ξεφυτρώνουν ανάμεσα σε συστάδες δένδρων.

Το μοναστήρι κτίστηκε από την οικογένεια Πανάγου και Κατίγκως Πατέρα, εγκαινιάστηκε στις 10 Αυγούστου του 1965 και γιορτάζει στις 25 Μαρτίου και στις 15 Αυγούστου. Οι μοναχές ασχολούνται με την αγιογραφία, το κέντημα και το πλέξιμο. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές από τις αγιογραφίες του ναού έχουν φιλοτεχνηθεί από τον αγιογράφο Φώτη Κόντογλου, ενώ, όπως αναφέρει μια πινακίδα στην είσοδο, το μοναστήρι είναι "Άβατον τοις ανδράσι". Να είναι αυτή η εκδίκηση των γυναικών στο άβατο του Αγ. Όρους στο γυναικείο φύλο;

Επιστρέψαμε στη μαρίνα την ώρα που ο ήλιος ξάπλωνε στον ορίζοντα, με τα σπίτια του οικισμού να έχουν βαφτεί στο κόκκινο χρώμα της δύσης. Το ίδιο βράδυ στρώθηκε στο ντόκο τραπέζι ρεφενέ, με τις καπετάνισσες να συνεισφέρουν ό,τι είχαν μαγειρέψει στα σκάφη. Σκηνές χαλάρωσης και ψυχικής ευφορίας ανάμεσα σε αγαπημένους φίλους, που χαράσσονται με ανεξίτηλο μελάνι στη μνήμη...

Δεν μπορούσα, πάντως, να μη σκαρφαλώσω στον λόφο, πάνω στον οποίο είναι γαντζωμένα τα σπίτια του μοναδικού οικισμού. Όμορφα καλντερίμια, μοναδικά καπετανόσπιτα, που δίνουν μια ξεχωριστή νότα και κάνουν τις Οινούσσες να διαφέρουν από τα άλλα νησιά, και μια θάλασσα μαγική που ξαπλώνει στα πόδια των νησιών του συμπλέγματος. Είναι ξεχωριστή εμπειρία η αναρρίχηση μέχρι την κορυφογραμμή του λόφου, πάνω απ’ τον οικισμό, και το αγνάντεμα από κει της θάλασσας και των κόκκικων κεραμοσκεπών που ξετυλίγονται μέχρι εκεί που σκάει το κύμα. Το περπάτημα, στη συνέχεια, στο περιμετρικό δρομάκι που κυκλώνει τα σπίτια του οικισμού και διασχίζει το πευκοδάσος, είναι η ολοκλήρωση μιας βόλτας που μένει αξέχαστη.

Η αρχιτεκτονική των σπιτιών του μεγάλου οικισμού, σε σύγκριση με το μικρό σχετικώς μέγεθος του νησιού, προβάλλεται στις πολυτελείς εφοπλιστικές επαύλεις και τα διώροφα καπετανόσπιτα που απλώνονται στους γύρω καταπράσινους λόφους. Δεν λείπουν όμως τα ερειπωμένα κτίρια με τα παράθυρα, τις πόρτες και τις οροφές που χάσκουν και μαρτυρούν μέρες δόξας και χλιδής. Εντύπωση προκαλεί η προσεγμένη και καλά προστατευμένη απ’ τους καιρούς μαρίνα, με την εκπληκτική ράμπα για την καθέλκυση και ανέλκυση σκαφών. Ανάλογη δεν θα βρει αν ψάξει κανείς σ’ ολόκληρη την Αττική!

Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Οινουσσών αποτελείται, κυρίως, απ’ το μεγάλο νησί, που οι ντόπιοι το αποκαλούν Αιγνούσα (προφανώς από το αρχαίο όνομα της λυγαριάς «άγνος», που αφθονεί στο νησί), και τα μικρονήσια Παναγιά, Γαϊδουρόνησο, Βάτο, Ποντικόνησο, Αρχοντόνησο, Πασάς, Άγιος Παντελεήμων, Πατερόνησο και Πρασονήσια. Το σύμπλεγμα των μικρών αυτών νησιών εκτείνεται ανατολικά, σαν μια φυσική προέκταση, θα έλεγε κανείς, της Χίου προς την απέναντι ακτή της Μικράς Ασίας, με την οποία φαίνεται πως στο μακρινό παρελθόν ήταν ενωμένη. Το όνομά του το νησί το οφείλει, κατ' άλλους, στο φημισμένο κρασί που παραγόταν εδώ.

Το 1954 άρχισε να λειτουργεί στο Μανδράκι το πρώτο Ελληνικό Ναυτικό Γυμνάσιο, ενώ το 1965 ιδρύεται και Σχολή Εμποροπλοιάρχων. Στα τέλη της δεκαετίας του ’20 στο νησί ζουν 2.500 περίπου κάτοικοι. Ο πληθυσμός όμως έκτοτε συνεχώς συρρικνώνεται και ακολουθεί τη φθίνουσα πορεία των υπολοίπων μικρών νησιών του Αιγαίου, εξ αιτίας, κυρίως, της Κρατικής αδιαφορίας και της έλλειψης νησιωτικής πολιτικής.

Την Κυριακή οι φίλοι απεφάσισαν να μετακινηθούν με τα σκάφη τους σε μια παραλία που βρίσκεται ανατολικότερα του λιμανιού, κοντά στο νησί Παναγιά, Ο λόγος; Απομόνωση, κολύμπι και ψάρεμα. Στριμωχθήμαμε ο Γιώργος, ο Αλέξανδρος κι' εγώ στο μικρό συμβατικό τεντεράκι του ιστιοπλοϊκού και ξεκινήσαμε για μελανούρια. Ο νεαρός έλαμψε ολόκληρος όταν στη συρτή του κτύπησε το πρώτο μελανούρι! Μετά ακολούθησε και δεύτερο και τρίτο και τέταρτο...για να αποδειχθεί πως ο Αλέξανδρος ακολουθεί πιστά τα χνάρια του πατέρα του, όχι μόνο στο τιμόνεμα του σκάφους, αλλά και στο ψάρεμα!

Αληθινό κόσμημα για τις Οινούσσες αποτελεί το ναυτικό μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1991 από τον Νικόλαο Λαιμό. Ανάμεσα στα εκθέματα περιλαμβάνεται και μία αξιόλογη και σπάνια συλλογή, μοναδική στην Ελλάδα, του αείμνηστου Δημάρχου Αντώνη Λαιμού, αποτελούμενη από περίτεχνα μοντέλα πλοίων που κατασκεύαζαν οι Γάλλοι αιχμάλωτοι των ναπολεόντειων πολέμων. Επίσης υπάρχουν ναυτικά όργανα, πολλοί και σημαντικοί πίνακες του λαϊκού θαλασσογράφου Αριστείδη Γλύκα, εργαλεία καραβομαραγκών, παλιές φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής του Χιώτη ζωγράφου Αριστείδη Γλύκα, συλλογή όπλων του 18ου και 19ου αιώνα και γλυπτά της Γεωμετρικής Εποχής.

Το τραγικό είναι ότι κατά την μεταφορά των δεδομένων της κάμερας στον υπολογιστή, έσβησα κατά λάθος τα πλάνα του οικισμού! Κάτι που διαπίστωσα όταν επιστρέψαμε στη Χίο. Αποτέλεσμα; Ο καλός φίλος με ξαναπήγε τη Δευτέρα με το ιστιοπλοϊκό στις Οινούσσες για να τα επαναλάβω! "Θα μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό με το φουσκωτό; Αδύνατον! Ενώ με το ιστιοπλοϊκό θα κάψουμε πέντε λίτρα πετρέλαιο, αν δεν έχει αέρα!", είπε ο Γιώργος για να με βγάλει απ' τη δύσκολη θέση και τη στενοχώρια που ένοιωθα για το λάθος μου...

Ευχαριστώ την "BLUE STAR FERRIES" και τους Γιώργο Μισετζή, Μαρία Καλαγκιά και Σωκράτη Γάγκα.